Schermtijd kind – Hoeveel schermtijd krijgen onze kinderen

Schermtijd kinderen, een hot topic

Iedereen heeft wel een mening over schermtijd en kinderen. Veelal hoor je hetzelfde: Er moeten afspraken rond gemaakt worden, het moet beperkt worden, pas op dat is niet goed en ga zo maar door. Ja, het is meestal overwegend negatief. Een klein deel haalt de voordelen van schermtijd aan. Nou, ik kan je alvast vertellen dat wij er anders over denken. Wij leggen onze kinderen geen beperking op. Wij hebben dus geen vastgelegde schermtijd voor ons gezin.

Geen beperking in schermtijd

Je leest het goed, wij hebben geen beperking in schermtijd voor onze kinderen. Om volledig  te zijn is er wel 1 beperking in ons gezin: geen tv of tablet voor we naar school vertrekken. Deze regel is er al vanaf onze oudste zoon naar school ging, toen was er bij ons ook nog geen tablet beschikbaar voor de kinderen. Dit was toen vooral ingesteld om problemen te voorkomen zoals “Ik wil dit nog afkijken, …”. Maar verder zijn ze volledig vrij. Onze 2 oudste, nu zijn ze 6 en 7 jaar oud hebben elk hun eigen tablet. De andere kinderen (5, 3 en 1 jaar) hebben geen persoonlijke tablet, ze vragen er ook helemaal niet naar. De jongste kijken wel eens met de oudste maar aan zelf doen hebben ze precies geen behoefte aan.

De televisie is ook een scherm, sinds onze oudste ik schat 2-3 jaar was ligt de televisie zo goed als altijd aan. Ik weet niet meer hoe of waarom dat veranderd werd, ik herinner mij enkel nog dat het vroeger niet zo was. Ik heb er nooit iets van gemaakt. Volgens mij was het eerder een soort radio, achtergrondgeluid of zoiets. Nu, de tv ligt, behalve in de zomer, zo goed als altijd aan. Ik laat ze vrij of ze kijken of niet.

Vertrouw op je kind

Vaak hoor ik “Jamaar, als ik mijn kind zomaar laat doen zal hij niets anders doen dan op de tablet spelen of voor de tv hangen.”. Dan durf ik bijna niets meer te zeggen. Toch wil ik heel erg veel zeggen. Waarom zouden mijn kinderen daar anders in zijn? Heb ik nu, per toeval, allemaal kinderen op de wereld gezet die dat van nature uit kunnen regelen? Nou, ik dacht het niet.

Wat ik wel zie is het verschil dat ik nog nooit beperking erop gelegd heb. Dat zorgt ervoor dat het net iets normaler is, het is niet verboden. We weten allemaal dat iets wat verboden of beperkt is, extra aantrekt. Dus bij ons zijn schermen zoals tv of tablet gewoon, voor mij ligt hun tablet in de lijn van hun ander speelgoed.

Ik herinner mij 1 keertje dat ik me luidop afvroeg hoe lang we dit nog zouden doen. Met dit bedoel ik, geen afspraken maken, geen schermtijd gebruiken. Dat was tijdens een periode waarin onze oudste zoon continu op zijn tablet zat. Dat ging over meteen na school tot slaaptijd en in het weekend ook zo goed als altijd. Toen was dat zo’n 2-3 weken bezig. Na bedtijd hebben we erover gepraat, als ouders ondereen en nog eens alles besproken.

We besloten af te wachten. Ik gaf nooit opmerkingen aan mijn oudste zoon, in die tijd deed ik ook (nog) geen extra afleidingen als “Kom, we gaan eens samen dit of dat doen.”. Ik merkte wel dat het vanzelf afnam, ja hij heeft periodes waarin hij heel veel schermtijd heeft maar hij doet ook voldoende andere zaken. In de vakantie is dat goed te merken die afwisseling zonder dat ik er hoef aan tussen te komen. Al stel ik soms wel eens zaken voor hoor, gewoon omdat ik er zin in heb, niet als om hem van het scherm vandaan te krijgen.

Hoeveel kijken onze kinderen dan?

Ik weet niet exact hoeveel ze kijken. Het is meer dan in een gezin waar er beperkt schermtijd is. De gezinnen dat ik ken spreken over een half uur per dag, sommige een uur. Als ik de schermen, tablet en tv, samen tel komen we elke (gewone, school) dag wel zeker aan een uurtje, denk ik, voor de oudste. Op een schooldag kan hij niet langer dan 3 à 3,5 uur schermtijd hebben wegens naar school, de tijd om te eten en naar bed. Evengoed is er helemaal geen schermtijd. Nouja, ik hou het niet bij.

In de vakantie kan dat oplopen. Zeker in een winter/herfst vakantie, dan zitten we toch meer binnen en dan spelen ze meer op hun tablet. Maar ze spelen ook meer met hun ander speelgoed in zo’n vakantie. Dus, dat blijft hetzelfde. In de zomervakantie zitten we bijna hele dagen buiten, maar ook dan, als ze willen spelen op hun tablet mag dat gewoon.

Ouders zijn voorbeeld

Wij als ouders hebben een voorbeeld rol. Dat is met alles zo, hoe wij in het leven staan, hoe we ons huwelijk leven, hoe we eten en reageren op minder goed nieuws. In alles, dus ook hoe wij omgaan met schermpjes.

Als we op de computer bezig zijn of tv aan het kijken zijn met eventueel onze smartphone in de hand. Hoe reageren we dan als onze kinderen iets zeggen of iets doen? Hebben we het gezien? Maken we meteen tijd voor onze kinderen of kijken we slechts met een half oog om maar niets te missen van onze schermen? Nou, dit hebben wij zelf in de hand!

Stel grenzen voor jezelf

Je kan zeker zelf gebruik maken van schermen als de kinderen bij je zijn maar let erop dat je aandacht hebt voor je kinderen. Als ze iets zeggen, leg alles goed weg en kijk naar je kinderen. Blijf kijken tot het kind verder speelt of weggaat, probeer niet de eerste te zijn om dat contact te verbreken.

Als je merkt dat je het er heel erg lastig mee hebt kan je voor jezelf grenzen opstellen. Zo had ik een tijd lang mijn eigen regel dat ik niet op mijn computer of smartphone zou kijken of werken na school tot ze in bed lagen. Of ik werk voor mezelf met de time-timer, zeker in vakanties. Dan zet ik de time-timer en spreek ik met de kinderen af dat ik zolang aan mijn blog zal werken en daarna eventueel met hen iets onderneem. Of omgekeerd, ik stel de time-timer in en geef daarin mijn kinderen écht alle aandacht.

Ja, ik kan niet een hele dag volop aandachtig zijn voor mijn kinderen. Al lukt het me wel om écht te kijken naar mijn kinderen als ze iets komen vragen of tonen terwijl ik bezig ben. Ik let er op, want van nature komt dat niet.

Grenzen van social media

Het is onze verantwoordelijkheid om een goed voorbeeld te zijn. Ik vind het zelfs noodzakelijk dat je als ouder niet schuw of bang bent van de social media. Het is nu eenmaal een feit dat onze kinderen ermee opgroeien. Je moet je natuurlijk bewust zijn van de gevaren, maar bang zijn lijkt me geen goed plan. Ja, het is menselijk. Als ik verhalen hoor van pedofielen of andere ben ik ook bang naar de toekomst toe. Maar door je kinderen nu een scherm te verbieden of heel erg te beperken maak je die kans niet kleiner. Je maakt die kans kleiner van zodra er openingen zijn er gewoon mee om te gaan. Zo weten mijn kinderen nu al dat ik ze niet op internet zet in hun blote piemel. Ze weten dat iedereen alles kan bekijken en dat ik goed nadenk wat ik er op plaats.

Ze zijn nog jong dus begrijpen doen ze niet altijd, maar het gaat erom dat ik erover praat en ze aangeef van jongs af aan hoe we daarmee omgaan.

Onze kinderen zitten ook gewoon op YouTube, we zijn altijd in dezelfde ruimte en hun muziek staat aan zodat ik kan meeluisteren. Ik zit er niet elke minuut bij om te controleren wat ze te zien krijgen.

Over het chatten met andere personen hebben we het volgens mij nog niet echt gehad. Dit speelt ook helemaal nog niet, dus dat komt wel de komende jaren.

Schermpjes als oppas

Dit doen wij niet. Omdat het bij ons gewoon op dezelfde lijn staat als speelgoed zou dat volgens mij ook niet echt werken. Ja, soms stel ik wel eens voor: “Zal ik een filmpje opleggen?” maar dat is naar mijn normen op een andere manier.

Wij nemen de tablet enkel mee in de auto als we lang moeten rijden of als we ergens naartoe rijden waar ze zelf niet veel aan hebben. Maar dat kan ook evengoed iets anders zijn, zoals een speelgoedje of een boek.

Wij nemen geen tablet mee op restaurant om de kinderen rustig te houden. Nouja, eigenlijk kiezen wij gewoon plaatsen uit waar de kinderen welkom zijn (dus met speeltuin of andere).

De kinderen nemen hun tablet niet mee naar bed, net zoals (breekbaar!) speelgoed hoort dat doorgaans niet thuis in bed.

Schermtijd voor het slapengaan

Sommige ouders beperken ook omdat schermen blauw licht afgeven. Dat is inderdaad zo, schermen geven blauw licht af om echt wit te stimuleren. Blauw licht heeft inderdaad invloed op de hersenen. Het zorgt ervoor dat je wakker blijft en dat de stof (melatonine) die zorgt dat je moe wordt niet of minder wordt aangemaakt. Daarom raden alle experts ook af om de smartphone (of andere) in bed te gebruiken of vlak voor het slapen gaan. Hier kan je meer informatie lezen.

Wij zorgen er steeds voor dat er een buffer zit tussen de schermen en het slapen gaan. Dit zit ingebakken in ons slaapritueel waar we samen tanden poetsen, nog gezellig wat lezen, praten en knuffelen. Maar, je kan ook een app gebruiken om, op basis van het uur, het scherm aan te passen zodat er veel minder blauw licht wordt uitgezonden. Fux.io is zo een app.

Schermtijd en ADHD

ADHD wordt niet veroorzaakt door schermen kijken. Mensen met ADHD hebben last van aandachts- en concentratieproblemen, ze zijn vaak impulsief en hyperactief. Als de hyperactiviteit niet aanwezig is spreken we meestal over ADD.

ADHD krijg je niet door naar schermen te kijken, laat je alsjeblieft niets wijs maken. ADHD is een afwijking van de hersenen, net als autisme, waardoor kinderen/mensen zich anders gedragen dan wat als ‘normaal’ beschouwd wordt. Wat wel kan zijn, is dat bepaalde kinderen meer nood hebben aan beweging dan anderen. Dan heb jij ook als ouder de taak om daarin te voorzien. Dit hoeft niet door opeens op te leggen: “Vanaf nu een half uur per dag schermtijd. Baf.” Nee, daar geloof ik persoonlijk niet in. Stel nu dat dit kind een uur zou puzzelen ipv Minecraft spelen? Uiteindelijk heeft dat hetzelfde resultaat, het kind is stil bezig met een vaardigheid te oefenen, maar puzzelen is beter aanvaard dan spelen op een tablet.

Kijk naar je kind met ADHD

Kijk naar je kind en wat hij of zij nodig heeft, is dat meer beweging, zoek dan samen naar oplossingen. Eerst en vooral is het handig om erover te praten met je kind, je zou ervan versteld staan hoe je kan praten met kinderen. Ze zijn best in staat om mee oplossingen te bedenken. Als ze daarvoor te jong zijn is het doorgaans ook makkelijker om ze gewoon even te laten bewegen als jij denkt dat ze er nood aan hebben. Doe een kietel spelletje, speel tikkertje, boetseer gekke mannetjes, …

“Jama, sinds 10 jaar is er wel een stijging in het aantal voorschriften voor het geneesmiddel Ritalin (gebruikt om symptomen van ADHD te bestrijden)” Nou en? Ik zie het verband niet met teveel op de tablet of voor de televisie zitten. Ik denk eerder aan het gemak op school en de eisen van de maatschappij (stil zitten, zwijgen en werken). Er zijn nu eenmaal meer diagnoses voor ADHD omdat er bewuster mee wordt omgegaan. We kijken over het algemeen anders naar kinderen nu dan jaren terug. Nee, ik ben niet voor het voorschrijven van Ritalin, maar ik ben er ook niet tegen. Sommige kinderen hebben er echt baat bij, voor andere is het meer voor het “gemak” van de juf of opvoeder. Maar dat is een andere discussie.

Lees meer: Wiebelkussen helpt bij ADHD en concentratieproblemen

We kunnen niet meer wachten

Velen zijn ook bang dat elke generatie ongeduldiger zal worden. Ze kunnen niet meer wachten zonder iets te doen ( moet dat dan?? ). Ze willen het nu en wel meteen. Nou, toen ik nog een kind was had ik geen computer laat staan internet. Ik ben nooit het geduldige type geweest. Ik nam overal mijn boek of een tekenblok mee. We moeten niet meer vasthouden aan het goede oude in het verleden. We gaan nu eenmaal vooruit, we moeten kritisch zijn, dat is waar, maar niet bang. Waarom zou geduldig zitten wachten en niets doen beter zijn dan die tijd te gebruiken om even wat nieuws te lezen? Ik verwijs hier ook graag nog even naar het kopje hier wat boven “Ouders zijn voorbeeld”. Ik denk dat ouders hierin ook een groot voorbeeld horen te zijn voor hun kinderen. Hoe ga jij om met wachten?

Kijk naar de leeftijd van je kinderen

Onze kinderen zijn momenteel 7 jaar, 6 jaar, bijna 5 jaar, 3 jaar en 1 jaar. Alle 5 hebben ze toegang tot het scherm van de televisie. De 2 oudste hebben sinds een half jaar hun eigen tablet waar ze vrije toegang tot hebben. De 3 jongste hebben geen tablet. Ze kijken heel af en toe mee met de oudere op hun tablet. Ik las ergens dat je best zo min mogelijk schermen aanbied onder de 2 jaar, nou ik denk dat het bij ons veilig zit (behalve de televisie dan). Ik blijf denken dat de aantrekking stukken minder is omdat er bij ons geen extra laagje “verboden vrucht” aan hangt.

Voor(oor)delen spelen met een tablet of computer

Onze kinderen hebben vrije toegang tot hun tablet en gaan er gevarieerd mee om. Ik bekijk dat ruim, onze oudste zoon kan weken lang een focus hebben op Minecraft en onze oudste dochter op filmpjes over speelgoed op YouTube. In het grotere plaatje doen ze aan afwisseling. Ze spelen beide Minecraft, ze kijken naar YouTube, gebruiken Netflix, spelen Nintendo games en nog meer. Terwijl ze dit alles doen, leren ze verschillende vaardigheden aan die hen zeker van pas gaan komen.

Zelfvertrouwen

Onze oudste zoon kijkt op YouTube naar filmpjes over Minecraft, in het Engels natuurlijk. Hij vraagt regelmatig wat dit of dat Engels woord wil zeggen. Nadien bouwt hij, zomaar uit het hoofd, de constructie na in zijn eigen spel. Hij traint zijn geheugen, leert nadenken en (zelfstandig) problemen oplossen. Hij verlegt steeds weer zijn grenzen en bouwt zo zijn zelfvertrouwen op.

Bij elk succesje dat hij boekt zie je de trots in zijn ogen glimmen. Hij kijkt filmpjes op YouTube over dingen waar de beste encyclopedie niet aan kan tippen. Hij komt meerdere malen per dag fier tonen wat hij gebouwd heeft en geeft met plezier uitleg over wat en hoe hij het gedaan heeft. Presentatietechnieken anyone? Hij oefent er zelfs zijn wiskunde mee, en komt af en toe met de vraag om hem te helpen bij het berekenen van een of andere waarde die hij nodig heeft voor zijn project.

Samen spelen

Onze zoon en dochter spelen regelmatig samen in dezelfde wereld in Minecraft. Dan communiceren en helpen ze elkaar. Ze leren hoe ze gerichte instructies kunnen overbrengen om als team hun doelen te stellen en te realiseren. Ze brainstormen over projecten en leren van elkaar.

Bijleren

Bij andere spelletjes ontwikkelen ze bv. reflexen. Zo leren ze om op heel korte tijd (en onder druk) grote hoeveelheden informatie op te nemen, te analyseren, de mogelijke reacties te benoemen, de gepaste te selecteren en uit te voeren. Dit zijn skills die in de maatschappij vandaag broodnodig zijn. Het helpt hen om verbanden te leggen en logisch na te denken. Ze leren zelfs hoe ze moeten omgaan met winnen en verliezen.

Lees meer: Wat is Minecraft

Onze oudste zoon en dochter experimenteren ook heel veel met de tablet zelf. Zo leren ze de technologie beter kennen, raken ze eraan gewend, leren ze wat de regels zijn, hoe apps in elkaar zitten en hoe software ineen zit. Op deze manier gaan ze beter voorbereid zijn op de toekomst. Onze kinderen hebben dan ook tijd om te ontdekken en hebben niet de druk om nu het leukste spelletje te spelen omdat de schermtijd beperkt is, dat kan later nog altijd. Dit alles in een veilige omgeving, waar ze steeds kunnen terugvallen op ons als ouders om hun de weg te wijzen, hun vragen te beantwoorden en om hun te beschermen tegen de ‘gevaren’ van de digitale wereld.

Conclusie

Wij laten onze kinderen vrij in het gebruik van ‘schermen’ en merken dat dit toch veel voordelen heeft omdat ze zo minder tijdsdruk hebben en dus tijd hebben om echt tot spel te komen, om dingen te leren, om naar mij te komen om iets te tonen, om op onderzoek te gaan en zich te ontplooien. Wij gebruiken de tablet niet om kinderen bezig te houden. De kinderen mogen er ook niet zomaar mee rond lopen want als dat valt kan dat stuk gaan (onze 4 jarige liet eens een tablet vallen en hij was helaas niet meer te herstellen). Dat zorgt ervoor dat onze jongere kinderen er geen behoefte aan hebben.

Ja, ze vinden het af en toe eens leuk om mee te kijken maar daar stopt het voorlopig. Het scherm in de living, televisie genaamd, ligt veel aan maar het is gewoon maar een scherm. Een scherm dat eens veel in trek is en eens minder. De kinderen spelen veel met hun tablet of kijken veel naar de televisie maar ze spelen ook minstens even veel. Wij hebben ook geen stress om de regels rond schermtijd af te dwingen (tijd bijhouden, ruzie maken over het respecteren ervan, etc..).

Schermtijd voor kinderen gaat niet om de tijd maar om hoe je ermee omgaat

Ouders hebben een voorbeeldrol. Wij moeten het voorbeeld geven, door zelf onze schermtijd goed te gebruiken en te plannen. De schermen niet voor de kinderen te stellen. De tablet niet gebruiken als oppas of om ze stil te krijgen in bed. Het belangrijkste is, kinderen leren ontzettend veel van hun ouders, en dàt is veel effectiever dan beperkte schermtijd in te stellen.